د مسلمانانو تېر، اوس اوراتلونکی/دويمه برخه
د مسلمانانو د زوال دريم لامل:
امربالمعروف اونهي عن المنکر. له پامه غورځول:
دمسلمانانو د اوسنیو ناخوالو د ریم لامل دا دی چې دنن مسلمان ددې پرځای چې یو بل سمې لارې ته راکاږي ، له ديني او اسلامي ارزښتونو يې خبرکړي ،د ديني چارو په غم کې ځان ورسره شریک وګڼي ، بلکې هرڅوک وايي : هغه خپل قبر ته ځي او زه خپل قبرته. څه زما په ګور خو نه رادننه کیږي . فلانی داسې ښه سړی دی چې نه يې له ښو ، نه يې له بدو سره کار شته .دا هغه پردي، او ناسم متلونه دي چې موږ يې له خپلې زمواري څخه بېغه کړي یو.
د قرآن کریم کې نږدې په نهه (۹) ایاتو او د رسول الله صلى الله عليه وسلم په نږدې دري دېرش (۳۳) حدیثونوکې مسلمانانو ته سپارښتنه شوې چې:((خلک له بدو ایسار وئ او د ښو بلنه ورکوئ.))
الله جل جلاله وايي:
كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللهِ.(آل عمران 110).
ژباړه: تاسو غوره امت ياست ( له هغونه) چې خلكوته را برسېره شوي دي ، د ښېګړې امر كوئ او له بديو ايسارول كوئ او پر الله ايمان لرئ.
او په بل ځای کې وايي:
وَلْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَأُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (آل عمران: 104 مدنية)
ژباړه: هرومرو دې له تاسوڅخه يوه داسى ډله (جوړه) وي چې دښېګڼې لورته بلنه كوي، دنيكى امركوي او له بديو ايسارول كوي او همداكسان بريالي دي .
(( دې ته ورته ایاتونه په سورت اعراف، توبه ، حج او لقمان کې هم راغلي .))
او همداراز رسول الله صلى الله عليه وسلم وېلي:
والّذي نفسي بيده لتأمرنّ بالمعروف، ولتنهونّ عن المنكر، أو ليوشكنّ الله أن يبعث عليكم عقابا منه ثمّ تدعونه فلا يستجاب لكم.( الترمذي (2169) وقال: هذا حديث حسن وحسنه الألباني)
ژباړه:په هغه خدای مې قسم چې زما روح يې په قبضه کې دی ، تاسو خامخا دنيكى امركوئ او له بديو ايسارول كوئ ، (کنه) الله جل جلاله به له خپله لوري داسې عذاب درباندې راولي چې بیا به دعاوې کوئ او هغه به نه قبليږي.
او په بل حدیث کې رسول الله صلى الله عليه وسلم وايي:
إنّ أوّل ما دخل النّقص على بني إسرائيل كان الرّجل يلقى الرّجل فيقول: يا هذا اتّق الله ودع ما تصنع فإنّه لا يحلّ لك،ثمّ يلقاه من الغد، فلا يمنعه ذلك أن يكون أكيله وشريبه وقعيده، فلمّا فعلوا ذلك ضرب الله قلوب بعضهم ببعض» (أحمد في المسند (1/ 391) برقم (3712)
ژباړه: په بني اسرائيلو کې لومړۍ نیمګړتیا دا رامنځته چې یوه سړي به بل (پر بد کار ولید) نو ورته به يې ووېل: له خدایه ووېرېږه! دا کار مه کوه ، ناروادی . خو سبا بیاچې به ورسره مخ شو که هغه به هاناروا کار پريښی نه و بیا به یې هم بده نه ګڼله چې د خوراک ، څښاک ، او مجلس ملګری يې شي. کله چې هغوی دا کیسې شروع کړې الله جل جلاله هم دهغوی زړونه یو پر بل ووهل (زړونه يې سره مات ،له اختلافونو او هلاکت سره مخ شول)
بل حديث كې راغلي ابوبکر رضی الله عنه وايي له رسول الله صلى الله عليه وسلم څخه مې اورېدلي وېل يې:
إذا عمل فيهم بالمعاصي أو بغير الحق ، ثم لم يغيروه يوشك أن يعمهم الله بعقاب منه (مشكل الآثار للطحاوي, رقم:987)
حسن بصري رحمه الله وايي:
په نېکو امر او له بدیو ایسارول کوئ . که نه تاسو به(د راتلونکو) خلکو له پاره عبرت وګرزئ. (نضرة النعیم)
معنا دا چې له داسې ناخوالو سره به مخ شئ چې راتلونکي خلک به مو د عبرت په توګه یادوي.
او د اسلامي نړۍ نامتو امام غزالي رحمه الله لیکي:
نېکو ته بلنه ، او له بدیو ايسارول ، د دین قطب او رکن دی . دا هغه ستره دنده ده چې الله جل جلاله يې د ترسره کولو په موخه ټول پیغمبران رالیږلي دي. (که خدای مه کړه) ددې سترې چارې ټغر ټول شي ، زده کړه او عمل يې له پامه ورغورځول شي ، نو دیانت به له منځه لاړ شي، په ديني چارو کې به سستي رامنځ ته شي ، بېلاري او ګمراهي به زیاته شي، پر نړۍ به ناپوهي خوره شي. فساد به وده وکړي، ښارونه به وران ، او وګړي به يې له تباهي او بربادي سره مخ شي.
خوافسوس ! له کوم څخه چې مو زیاته وېره لرله هغه دادی په سترګو وينو : دغه ستره دنده مو له پامه غورځولې ، حقیقت يې بدل شوی، د انسانانو پر زړونو د خلکو هیبت اغېز کړی، او د خپل څښتن څارنه ترې هېره ده، خلک په خپلو خواهشاتو په سې لکه د څارویو په څېر روان دي. ډېر لږ خلک به وي چې دې ته يې پام وي. (نضرة النعیم فی مکارم اخلاق الرسول صلى الله عليه وسلم )
نن هم چې مسلمانانو د قرآني ایاتونو او نبوي حدیثونو پرځای متلونو ته مخه کړه، نېکي ته بلنه او له بدو ایسارول مو پرېښودل، د دين په لاره کې د کړاوونو پرځای هرسړی یواځې د ځان د سوکالي په لټه کې دی. د سر په سترګو وینو چې ورور مو ځان اورته غورځوي خو موږ يې ژغورلوته وخت نه لرو، اولادونه د بد اخلاقي په سیند کې لاهو شول خو پلار يې د ځان ځاني له امله د ژغورلو هڅه نه کوي . ددې ټولو ناخوالو پایله دا شوه چې د رسول الله صلى الله عليه وسلم هغه پيشوګويي چې څوارلس سوه کاله وړاندې يې کړې وه ، همدا دی اوس يې موږ د مصداق په توګه راڅرګنديږو. ددومره تكليفونو او كړاوونو له ګاللو سره سره بیا هم مو دعاوې ، ژړاوې او زارۍ نه قبلیږي.
د نړۍ په ګوټ ګوټ کې د مسلمانانو ستونزې ترهر هيچا زیاتې دي ، کله په بورما کې د بودایانو له لوري تنکي ماشومان په اور سوځل کیږي. کله بیا په افغانستان، فلسطین ، چيچين ، کشمیر ، بوسینا، صومالیا او نیجر کې د ازادۍ په جرم رښتوني مسلمانان په بندیخانو کې پراته وي او یا هم په غرونو، رغونو کې شپې سبا کوي.
دا ټولي بدمرغي او ناخوالي دهغه څه په بدله کې زغمو چې ډېری مسلمانانو د اسلامي لارښوونو یو ې سترې برخې ته شاکړې.
الله جل جلاله دې موږ ټول ددين رښتوني داعیان وګرځوي، او ټولو مسلمانانو ته دې سوکالي او ښېرازي ورپه برخه کړي.
نور بیا ….