روژه، او څنګه يې بايد تېره کړو؟(3/3)
مفتي عبدالحق حقاني
روژه بايد څنګه تېره کړو
تر ټولو لومړی بايد روژې ته مهالويش جوړ کړو داسې چې خپل مصروفيتونه کم او عباداتو ته پکې وخت زيات ورکړو، دغه راز په روژه کې بايد لاندېنۍ کړنې زياتې ترسره کړو:
۱: د قران کريم تلاوت، قران کریم د روژې له میاشتې سره ځانګړی تړاو لري، قران کريم په همدې میاشت کې نازل شوی دی، دغه راز جبرئيل امین به په همدې میاشت کې له رسول الله صلی الله علیه وسلم سره د قران کريم دور کاوه، دغه راز قران او روژه دواړه به د روژه دار په حق کې الله جل جلاله ته سپارښت کوي، او يو ځل په تراویحو کې د قران کريم ختم سنت دی، له ختم پرته هم بايد په روژه کې قران کريم تلاوت کړو.
امام ابو حنيفة رحمة الله علیه
امام ابو حنيفة رحمة الله علیه به په روژه کې یو شپېته ځلي قران تلاوت کاوه، يو ځل په تراویحو کې او هره ورځ او شپه کې يو يو ځلي.
دغه راز علامه ابن عابدین شامي رحمه الله به د روژې په هره ورځ او شپه کې يو ځلي قران ختماوه.
۲: نفل لمونځونه ترسره کول، رسول الله صلی الله علیه وسلم په ټوله روژه کې زيات عبادت کاوه په ځانګړي ډول د روژې په وروستۍ لسیزه کې په حدیث کې راځي: کان رسول الله صلی الله علیه وسلم اذا دخل العشر، شد ميزره واحيا لیلته وایقظ اهله.
(کنز العمال، ج: ۸، ص: ۶۳۲، ر: ۲۴۴۷۸، ط: مؤسسة الرسالة، بيروت)
ژباړه: کله چې به د روژې وروستۍ لسيزه شوه، رسول الله صلی الله علیه وسلم به عبادت ته ملا تړله، شپه به يې ويخه تېروله او کورنۍ به يې هم عبادت ته پورته کوله.
نو موږ هم باید نوافل زيات کړو په ځانګړي ډول کله چې پېشلمي ته پورته کيږو نو ترې مخکې يا وروسته باید د تهجد لمونځ وکړو چې دا فرصت يوازې په روژه کې لرو بايد ګټه ترې واخلو، دغه راز اوابين د اشراق او څاښت لمونځونه هم پرې نه ږدو.
۳: زیات خیرات او صدقات کوئ، ابن عباس رضی الله عنهما وايي: كَانَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم، أَجْوَدَ النَّاسِ، وَكَانَ أَجْوَدُ مَا يَكونُ فِي رَمَضَانَ، حِينَ يَلْقَاهُ جِبْرِيلُ وَكَانَ يَلْقَاهُ فِي كُلِّ لَيْلَةٍ مِنْ رَمَضَانَ، فَيُدَارِسُهُ القُرْآنَ فَلَرَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم أَجْوَدُ بِالْخَيْرِ مِنَ الرِّيحِ الْمُرْسَلَةِ (البخاري، ج: ۱، ص: ۸۷۶، ر: ۳۲۲۰، ط: الطاف، کراچي)
ژباړه: رسول الله صلی الله علیه وسلم ترټولو زیات سخي و، بيا به په روژه کې ترټولو زيات سخي و کله چې به ورسره جبرئیل وليدل او هغه ورسره د روژې د میاشتې په هره شپه ليدل او د قران دور به يې ورسره کاوه؛ په رښتيا چې رسول الله صلی الله علیه وسلم به ښېګڼه کې له لېږل شوي باد څخه هم زيات سخي و.
په بل حدیث کې راځي: په روژه کې به رسول الله صلی الله علیه وسلم هيڅ غوښتونکی خالي لاس نه پرېښودی.
نو موږ هم بايد په روژه کې صدقات او خيرات زيات کړو په ځانګړې توګه بايد خپله افطاري له بې وزلو، ګاونډيانو او نورو اړمنو سره شريک کړو ځکه چې يوه تن ته روژه ماتی ورکول د روژې هومره ثواب لري.
۴: الله ډېر يادوئ، په ولاړه، ناسته، ملاسته هر حالت کې الله جل جلاله يادوئ، که په لاسونو کار کوئ نو په ژبه ذکر کوئ، په ځانګړي توګه د دغو کلمو ذکر زیات کوئ:
الف: سبحان الله والحمد لله ولا اله الا الله والله اکبر.
ب: سبحان الله وبحمده، سبحان الله العظیم.
ج: لاحول ولاقوة الا بالله العلي العظیم.
د: دغه راز درود، استغفار او هر ذکر چې په ژبه درځي، کوئ يې.
۵: په روژه کې ځان له ګناهونو څخه ساتئ، بازار ته تګ راتګ کم کړئ، غيبت چې زموږ په ټولنه کې ګناه نه ګڼل کيږي، له دې ځان ژغورئ، دغه راز بايد د خولې له روژې سره سره بايد زموږ د بدن د هر غړي روژه وي، په ژبه بايدغیبت، درواغ، تهمت، چاته بد رد، ښکنځلې و نه کړو، په غوږونو باید غيبت، بدې خبرې، موسیقي، بې ګټې خبرې او داسې نور څه بايد وا نه ورو، لاسونه بايد د ګناه په ځای کې و نه کارو، په پښو بايد ګناه ته دتللو هڅه ونه کړو، په زړه کې باید له چا سره کينه، حسد، دښمني پرې نه ږدو.
رسول الله صلی الله علیه وسلم وايي: رُبَّ صَائِمٍ لَيْسَ لَهُ مِنْ صِيَامِهِ إِلاَّ الْجُوعُ (سنن ابن ماجه، ص: ۲۹۵، ر: ۱۶۹۰، ط: مکتبة المعارف، الرياض)
ژباړه: څومره روژه نيوونکي دي چې له خپلې روژې څخه يوازې لوږه ترلاسه کوي، دا د هغه چا روژه ده چې يوازې د خولې يې روژه وي او د بدن د نورو غړو روژه يې نه وي.
۶: ډېرې دعاوې کوئ، ځکه چې په دې میاشت کې د الله د لورونې دروازې پرانیستې وي، الله جل جلاله د بندګانو بخښلو ته پلمې لټوي، د الله له لوري اعلان کيږي هر وخت چې دعاء غواړئ زه يې قبلوم، هغه که سهار وي يا ماښام، د روژه ماتې وخت وي او که د سحري، نيمه شپه وي او که د شپې وروستۍ برخه.
الله جل جلاله دې موږ ټولو په دغو خبرو د عمل کولو توفيق راکړي او الله جل جلاله دې د روژې په میاشت کې موږ ته عبادات اسانه کړي.
وماتوفیقي الا بالله علیه توکلت والیه انیب
