کمکيانو ته ديني ښوونه (۲)
ليکنه: مفتي کفايت الله رحمه الله
ژباړه: مفتي حبيب الله قاسمي
پوښتنه: مسلمانان دالله تعالى بندګي څرنګه كوي ؟
ځواب: ۱. لمونځ كوي ۲. روژه نيسي ۳. زكات وركوي ۴. حج كوي .
پوښتنه: لمونځ څه ته وايي ؟
ځواب: لمونځ دالله تعالى دعبادت او بندګۍ يوه ځانګړې طريقه ده چې الله تعالى په قرانكريم او رسول الله صلی الله عليه وسلم په خپلولارښوونو (حديثونو) كې مسلمانانوته ښودلې ده .
پـوښـتـنه:دبندګۍ هغه ځانګړې طريقه څه ډول ده چې لمونځ ورته وايي؟
ځواب: په كور يا په جومات (مسجد) كې خلك دالله تعالى په وړاندې لاس په نامه دريږي ، قران شريف لولي،دالله تعالى ستاينه كوي، دهغه لويي اوتعظيم بيانوي اودهغه په وړاندي ټېټېږي ،سر په ځمكه ږدي، دهغه لويي او خپله عاجزي ښكاره كوي .
پوښتنه: لمونځ كونكى خداى پاک په جومات اوكه په كوركې ښه ويني؟
ځواب: خداى پاک يې هر ځاى ويني،په جومات اوكه په كوركې وي ؛ خو په جومات كې لمونځ ډېر ثواب لري .
پوښتنه:له لمانځه دمخه خلك مخ لاسونه اوپښې مينځي هغه ته څه وايي؟
ځواب: هغه ته اودس وايي له اوداسه پرته لمونځ نه كيږي.
پوښتنه: په لمانځه كې كوم لورته مخ كول پكاردي ؟
ځواب: لوېديز لور ته .
پوښتنه: موږ ولې په لمانځه كې دلوېديزلورته دريږو ؟
ځواب: دمكې معظمي په ښار كې دخداى پاک كور دی چې كعبه يې بولې په لمانځه کې هغه لورته مخ ګرځول ضروري دي(کعبه زموږ د ښار(کابل، پېښور) لوېديځ لورته ده)؛ ځكه خوخلك دلته دلويديځ لورته لمونځ كوي .
پوښتنه: په لمانځه كې چې كوم لورته خلك دريږي هغه ته څه وايي؟
ځواب: (قبله) ورته وايي .
پوښتنه: په شپه او ورځ كې څو واره لمونځ كيږي ؟
ځواب: په شپه اوورځ كې پنځه وخته لمونځ فرض دى .
پوښتنه: هغه پنځه وختونه كوم دي ؟
ځواب: ١. دسهار(فجر) لمونځ چې سهار له لمرختودمخه كيږي.
٢. دماسپښين(ظهر)لمونځ)چې دزوال(دسيوري له ماتېدو)وروسته كيږي.
٣. دمازديګر(عصر)لمونځ چې له لمر لويدو يو نيم يا دوه ساعته دمخه كيږي.
٤. دماښام (مغرب)لمونځ: چې تر لمر لويدو وروسته كيږي .
٥. د ماخوستن (عشاء) لمونځ:چې له لمرلوېدو يونيم يا دوه ساعته وروسته كېږي .
پوښتنه: آذان څه ته وايي ؟
ځواب: كله چې دلمانځه وخت شي له لمانځه لېږ دمخه يو سړي درېږي په لوړاواز داتوري وايي :
اللهُ اَکبر : خداى ډېرلوى دى اللهُ اَکبر : خداى ډېرلوى دى
اللهُ اَکبر : خداى ډېرلوى دى اللهُ اَکبر : خداى ډېرلوى دى
اَشـهَدُ اَنَّ لاّ اِلهَ اِلاّالله: شاهدي وايم چې له الله جل جلاله پرته بل هيڅ يو معبود نشته .
اَشـهَدُ اَنَّ لاّ اِلَهَ اِلاّاللهُ: شاهدي وايم چې له الله جل جلاله پرته بل هيڅ يو معبود نشته .
اَشـهَدُ اَنَّ مُـحَمَد رَسُـولُ الله:شاهدي وركوم چې محمد صلی الله عليه وسلم دالله جل جلاله رسول دى
حَـيّ عَـلي الصَّـلاة: لمانځه ته راشئ! حَـيّ عَلَي الصَّلاة: لمانځه ته راشئ!
حَـيّ عَلَـي الـفَلاح : بريا ته راشئ! حَـيّ عَلَي الفَلاح : بريا ته راشئ!
اَلله اَكَبرَ : خداى ډېر لوى دى. اللهُ اَكبَر : خداى ډېر لوى دى
لاالـــه الاّ الله: دالله جل جلاله پرته هيڅوك دعبادت وړ نشته.
همدې دې تورو ته(أذان) وايي . دسهار په أذان كې د (حَـيّ عَلَي الفَلاح) نه وروسته (الصَلاةُ خيرٌ مّنَ النَّوم) (لمونځ له خوبه ښه دى) ويل كيږي.
پوښتنه: تكبير (اقامت) څه ته وايي ؟
ځواب: كله چې لمانځه ته خلك درېږي ، نو دلمانځه له پيل دمخه يوسړى داذان توري وايي ، همدې ته اقامت اوتكبير وايي.خوپه اقامت كې له (حَـيّ عَلَي الفَلاح) وروسته (قَـدْقَامَتِ الصَّـلاةُ )دوه ځله داذان له تورو زيات ويل كيږي .
پوښتنه: څوك چې آذان يا تكبير وايي هغه ته څه وايي ؟
ځواب: هغه ته (مؤذن) اوڅوك چې تكبير وايي هغه ته (مكبر) وايي .
پوښتنه: په ګډه چې خلك لمونځ كوي لمونځ وركونكي ،لمونځ كوونكو اوهماغه لمانځه ته څه وايي ؟
ځواب: هغه لمانځه ته د(جمعې لمونځ) وايي، لمونځ ور كوونكي ته (امام) اولمونځ كوونكو ته (مقتديان )وايي .
پوښتنه: څوك چې يواځې لمونځ كوي هغه ته څه وايي ؟
ځواب: يواځې لمونځ كوونكي ته (منفرِد) وايي .
پوښتنه: داسې ځاى چي په ځانګړي ډول دلمانځه لپاره جوړوي اوخلك پكې لمونځ كوي څه بلل كيږي ؟
ځواب: هغه ته جومات (مسجد) وايي .
پوښتنه: څوك چې جومات ته لاړ شي هلته بايدڅه وكړي ؟
ځواب :په جومات كې دې لمونځ وكړي، قراّن شريف دې ووايي، يا دې بل ذكر وكړي اويادې په ادب سره غلى كښېني، په مسجد كې لوبې کول ، ټوپونه وهل ، شور اوددنيا خبرې كول بد كاردى.
